درک احساسات دیگران با حالت بدن یا حالت چهره؟
همه داستان از این مقاله لامصب شروع شد، مقاله ای که چند سال پیش، بروبچه های دانشگاه خفن پرینستون تو مجله فوق خفن Sceince منتشر کردن! گزارشی که تصویر ما روانشناسها رو از مقوله احساسات حسابی به چالش کشید؛ چرا که تا همین چند سال پیش همه فکر می کردن هر احساسی یه حالت خاص رو در چهره نشون میده! انگار که احساسات جهان‌شمولن و هر جای دنیا که بری خنده یه شکله، غم یه شکله، تعجبم یه شکله و بگیر برو تا آخر... تا اینکه پژوهشی که امروز قراره در موردش باهاتون حرف بزنم نشون میده که اصلا اینجوری نیست و بهتره نگاهمون رو به موضوع اساسا تغییر بدیم.
خب ببینیم موضوع این تحقیق چی بوده؟ محقق ها اومدن دو تا کار انجام دادن: اولیش این بود که حالت بدنی و ژست بازیکن های حرفه ای تنیس رو بعد از برد و باخت حذف کردن و فقط چهره اونها قابل مشاهده بود (تصاویر سمت راست) ، دومیش هم این بود که چهره بازیکنها رو حذف کردن و صرفا ژست اونها قابل مشاهده بود (تصاویر سمت چپ). هدف از این کارها این بود که میخواستن ببینن آیا تفاوتی بین شناسایی احساسات از طریق حالت چهره و یا ژست وجود داره یا خیر؟ تصاویری که با دایره قرمز علامت گذاری کردم، تصویر افراد بازنده است و مابقی تصاویر، نشون‌دهنده تصویر افراد برنده و خوشحاله! احتمالا ژست رو دست حدس زدید ولی چهره ها رو نه! درست گفتم نه؟ غصه نخورید، در ادامه متوجه میشید که فقط شما نبودید که اشتباه تشخیص دادید!
خوب به نمودار پایین دقت بفرمایید: شرکت کننده ها اصلا نتونستن با دیدن چهره ها، به درستی حالت احساسی تنیس بازها رو تشخیص بدن، ولی از روی حالت بدنی به درست تنیس‌باز برنده و بازنده رو تشخیص دادن. حتی وقتی چهره و بدن به شرکت‌کننده ها نشون دادن دیدن تماشای ژست بدنی عکسها بدون چهره یا با چهره در نتیجه نهایی تفاوت چندانی نداره!
نتیجه نهایی تا اینجا اینه که صرفا از روی قیافه نمیشه تشخیص داد که طرف احساساتش مثبته یا منفیه! درست برخلاف چیزی که اکثر آدمها فکر می کنن. آدمها به اشتباه معتقد هستن اون چیزی که باعث تمایز در تشخیص احساسات در افراده، حالت چهره‌شونه نه ژست بدنشون! در حالیکه موضوع کاملا برعکسه!
تو مرحله دوم آزمایش، محقق ها دست به کار جالبی زدن. اونا اومدن چهره فرد برنده رو روی بدن فرد بازنده (عکس شماره ۱ تصویر پایین)، چهره بازنده رو روی بدن فرد برنده (عکس شماره ۲ تصویر پایین)، چهره برنده رو روی بدن فرد برنده(عکس شماره ۳) و چهره بازنده رو روی بدن بازنده (عکس شماره ۴) مونتاژ کردن.
نتیجه کار جالب شد، شرکت کننده ها در تصاویری که حالت چهره و ژست بدن با هم همسو بود (چهره برنده رو ژست برنده یا چهره بازنده رو ژست بازنده) به درستی احساسات مثبت و نفی بر روی تصاویر رو تشخیص دادن (نمودار سمت چپ در تصویر پایین).
امااااا وقتی شرکت کننده ها چهره برنده رو روی بدن بازنده مشاهده کردن، بازیکن مربوطه رو بازنده و وقتی چهره بازنده رو بر روی ژست فرد برنده دیدن، بازکن رو برنده ارزیابی می کردن(نمودار سمت راست در تصویر بالا). این اتفاق به این معنی هست که وضعیت بدنه که میتونه وضعیت احساسی طرف مقابل رو به ما نشون بده نه حالت چهره .... داستان از اینجا به بعد جالبترم میشه!
در آزمایش سوم اومدن چهره افراد با احساسات مختلف (غم، لذت، پیروزی، باخت و ...) رو بر روی ژست یه تنیس باز برنده و فرد در حال انجام عمل پیرسینگ piercing مونتاژ کردن(تصویر پایین). میدونید چی شد؟
با هر حالت احساسی روی بدن تنیس باز، شرکت‌کننده ها برداشتشون از عکس، یه تنیس باز خوشحال از گرفتن امتیاز بود! هر چهره ای با هر حالت احساسی رو بدن فرد در حال عمل پیرسینگ انداختن، برداشت شرکت‌کننده ها از عکس، درد کشیدن طرف بود. یعنی ما بر اساس موقعیتی که فرد توش قرار گرفته احساسات رو حدس میزنیم، خیلی حالت چهره اهمیتی در این موضوع نداره!!
تو آزمایش آخر دیگه ترکوندن، اومدن یه چهره رو بر روی دوتا حالت بدنی (برنده و بازنده) مونتاژ کردن. بعد از شرکت کننده ها خواستن بیان بر اساس عکسی که میبینن چهره طرف رو تقلید کنن. شرکت کننده ها بر اساس برداشتشون از عکس، دست به تقلید زدن نه بر اساس چهره ای که می دیدن! یعنی تعبیر شرکت کننده ها از عکس سمت راست، به خاطر ژستش یه بازیکن بازنده بود، پس چهره یه فرد بازنده رو تقلید کردن. طبق همین الگو، شرکت کننده ها، عکس سمت چپ رو یه بازیکن برنده تصور کردن و طبیعتا قیافه یه آدم خوشحال رو تقلید کردن، غافل از اینکه صورت هر دو بازیکن دقیقا یکیه و فقط ژست هاشون با هم تفاوت داره!
خب، در نهایت چه نتیجه ای از این تحقیق میشه گرفت: اول اینکه درک احساسات در بستری از حالات بدنی و موقعیتی که طرف توش قرار گرفته در مغز پردازش میشه نه فقط بر اساس چهره! دقیقا مشکلی که افراد اوتیستیک دارن که نمیتونن نشانه های محیطی و موقعیتی رو کنار حالات چهره ای قرار بدن و ارزیابی دقیقی از حالات احساسی بقیه داشته باشن. نکته مهم دوم اینه که اصلا مهم نیست چهره طرف حاوی چه احساسیه، همه ما چهره آدمها رو بر اساس برداشت های خودمون تعبیر میکنیم نه واقعیت چهره‌شون! این است اشرف مخلوقات...
